Ćwiczenia rehabilitacyjne – po co musimy je wykonywać?

Mężczyzna wykonujący ćwiczenia na macie na sali gimnastycznej w trakcie fizjoterapii w Krakowie.

Ćwiczenia rehabilitacyjne mają na celu wspomóc lub być docelowym leczeniem Twojego problemu. Celem ćwiczeń jest rozluźnienie lub aktywacja mięśni, mobilizacja lub ustabilizowanie stawu, wyciszenie i relaksacja układu nerwowego czy manualna praca z danym obszarem w celu zmniejszenia napięcia. Żeby było to łatwiej zrozumieć, podzielimy te ćwiczenia na kategorie. Podział jest dosyć subiektywny jednak ważny, ponieważ poszczególne ćwiczenia mają inny cel. Ich metodyka, częstotliwość oraz intensywność wykonywania też są różne.

1. Ćwiczenia mobilizacyjne/rozciągające

Ćwiczenia mobilizacyjne wykonywane są w przypadku ograniczenia ruchomości danego stawu lub segmentu ciała. Przykładowym wykorzystaniem ćwiczenia jest np. w bólu odcinka szyjnego. Może on być spowodowany brakiem ruchomości odcinka piersiowego, przez co wyżej położona szyja musi niejako 'nadrabiać’ brak ruchomości. Jednym z najczęściej spotykanym przeze mnie w gabinecie ograniczeniem ruchomości jest ograniczenie zgięcia stawu biodrowego przez mięśnie kulszowo-goleniowe. To przekłada się na nadmierną mobilność stawów kręgosłupa podczas skłonu w przód. Ćwiczenia te najczęściej mają charakter spokojny. Mogą być wykonywane nawet kilka razy w ciągu dnia, jednak nie jest to reguła.

2. Ćwiczenia wzmacniające lub stabilizujące

Ćwiczenia wzmacniające i stabilizujące wykonujemy w przypadku osłabienia mięśniowego, braku odpowiedniej stabilizacji danego obszaru czy potrzeby utrzymania sprawności bez narażenia na napięcie konkretnych struktur (np. naderwanego mięśnia). Stosujemy te ćwiczenia w przypadku np. braku aktywacji tułowia w bólu kręgosłupa (często wspominana stabilizacja centralna), zaników mięśni po operacjach czy usprawniania po urazach. Ten trening ma najczęściej charakter ćwiczeń siłowych i w zależności od celu wykonujemy je 2-3x dziennie lub nawet co 2-3 dzień! Zazwyczaj wymagają od nas wysiłku fizycznego lub w przypadku zaburzeń kontroli nerwowo-mięśniowej również psychicznego.

3. Ćwiczenia relaksacyjne

Ćwiczenia relaksacyjne mają na celu obniżenie napięcia pożądanego obszaru ciała lub zmniejszenia napięcia ogólnego. Wykorzystujemy je często np. w przypadku zaburzeń psychosomatycznych, bólu pochodzenia stresowego czy w fizjoterapii uroginekologicznej.

W tej grupie zawarłbym popularne ćwiczenia wyciszające układ nerwowy, ćwiczenia oddechowe, medytację czy np. rozluźniające dno miednicy etc. Jak sama nazwa wskazuje, ćwiczenia te są o charakterze rozluźniającym i wyciszającym, wykonywane delikatnie, mogą nawet nie zawierać elementów ruchowych. W zależności od potrzeb od jednego do kilku razy dziennie.

4. Automasaż/autoterapia

Automasaż zazwyczaj wykonujemy za pomocą własnych rąk, piłeczki do masażu lub rollera. Wykonywany jest w celu rozluźnienia konkretnych struktur ważnych dla danego problemu lub w celach regeneracyjnych. Często zadawaną autoterapią/automasażem przeze mnie jest automasaż mięśnia piersiowego większego i mniejszego w przypadku drętwienia kończyn górnych. Autoterapia raczej należy do intensywniejszych odczuć, zazwyczaj wykonujemy ją kilka minut, uzyskując zakładany efekt. W zależności od problemu, nad którym pracujemy, można wykonywać od jednego do kilku razy dziennie.

Które z ćwiczeń wyżej wymienionych progresujemy, a których niekoniecznie? W których powinniśmy zwiększać intensywność, a z których zrezygnować po pewnym czasie? To tematy na kolejne rozważania, także dajcie znać czy Was to interesuje.

Wyszukaj na blogu

Autorzy: